Βιο-ιατρική τεχνολογία και υποβοηθούμενη αναπαραγωγή: ‘υποσχέσεις’ και νοηματοδοτήσεις σε έντυπες και ηλεκτρονικές διαφημίσεις κέντρων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
Στο πλαίσιο του προγράμματος διερευνήθηκε:
α) ο τρόπος με τον οποίο γίνεται αντιληπτή η βιο-ιατρική τεχνολογία και η σχέση της με την ανθρώπινη υγεία ειδικότερα στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή,
β) η νοηματοδότηση εννοιών όπως υγεία, ασθένεια, γονιμότητα, μητρότητα, πατρότητα από τους άμεσα εμπλεκόμενους στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή (επαγγελματίες υγείας και υπο-γόνιμα ζευγάρια) και
γ) ζητήματα που σχετίζονται με το φαινόμενο του λεγόμενου «αναπαραγωγικού τουρισμού» με ιδιαίτερη έμφαση στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο και τα όρια εφαρμογής του.
Η θεωρητική τεκμηρίωση της έρευνας στηρίχτηκε σε εκτεταμένη βιβλιογραφική έρευνα ενώ το εμπειρικό μέρος στηρίχτηκε σε ανάλυση περιεχομένου των ιστοσελίδων 35 ιδιωτικών Κέντρων Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΚΥΑ) που λειτουργούν στην Ελλάδα και αναρτήσεων σε forum συζήτησης που εστιάζει σε θέματα υπογονιμότητας. Ειδικότερα, μέσω της ανάλυσης ιστοσελίδων ΚΥΑ διερευνήθηκε ο τρόπος με τον οποίο οι βιοτεχνολογικές εφαρμογές νοηματοδοτούν τις έννοιες της υγείας και της ασθένειας μέσα από την αναπαράσταση του γυναικείου (υποβοηθούμενου σώματος) και του εμβρύου. Παράλληλα, με βάση το ίδιο υλικό διερευνήθηκε ο τρόπος με τον οποίο ζητήματα που σχετίζονται με το φαινόμενο του «αναπαραγωγικού τουρισμού» παρουσιάζονται, διαφημίζονται και προωθούνται από τα ΚΥΑ. Τα σχετικά ζητήματα αναλύθηκαν επιπλέον υπό το πρίσμα των σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων που ισχύουν στην Ελλάδα και το γεγονός της έλλειψη ελεγκτικού μηχανισμού.
Προκειμένου να προσεγγιστεί ο τρόπος που τα υπογόνιμα ζευγάρια νοηματοδοτούν και σχετίζονται με ζητήματα υπογονιμότητας, μητρότητας, πατρότητας και οικογένειας έγινε ανάλυση στο περιεχόμενο συζητήσεων σε συγκεκριμένο forum. Ειδικότερα αναλύθηκαν 298 θεματικές με αναρτήσεις που ήταν δημόσια προσβάσιμες και έλαβαν το διάστημα 28/3/2008-10/9/2012 ενώ το ενδιαφέρον εστιάστηκε κυρίως στον τρόπο που τα μέλη του forum (σχεδόν αποκλειστικά γυναίκες) κατανοούν και βιώνουν τη σχέση τους με το ιατρικό σύστημα, με το σώμα τους και με τις σχετικές εμπειρίες. Τα σχετικά αναλυτικά αποτελέσματα παρουσιάστηκαν σε εισηγήσεις σε συνέδρια.
Βασιλική Πετούση, Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Κοινωνιολογίας και Σηφάκη Ειρήνη, Διδάσκουσα Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ)